Đã từ lâu hit-maker (người tạo hit) đã là một danh xưng thường thấy ở những thị trường âm nhạc chuyên nghiệp. Để tạo một ca khúc trở thành hit
đã có hẳn một công nghệ, từ những nhạc sĩ mát tay cho đến những giọng
ca tương xứng và rồi cả một ê kíp góp sức đẩy ca khúc lên cao.
Ở Việt Nam, công nghệ tạo “hit” đã được nói đến từ khá lâu nhưng đến giờ, “hit-maker”vẫn cứ còn là một khái niệm khá mơ hồ, luôn nằm ở giữa lằn ranh thật và ảo.
Hữu xạ tự nhiên hương
Đã
từng có một giai đoạn bài hát thành công rực rỡ, được khán giả yêu
thích chỉ dựa vào giọng hát của ca sĩ mà không phải dùng bất kỳ chiêu
trò nào. Những Chia tay hoàng hôn, Giọt nắng bên thềm, Giọt sương trên mi mắt, Chị tôi, Chim sáo ngày xưa…
từng là những bản thu âm riêng lẻ của ca sĩ cho các hãng sản xuất trước
khi được đưa vào album riêng, dần dà được khán giả nghe nhiều, ca sĩ
chăm mang lên sân khấu biểu diễn rồi thành “hit”
lúc nào chẳng hay. Người yêu nhạc Việt có lẽ sẽ không quên được cuộc
rượt đuổi ngoạn mục của Thanh Lam và Mỹ Hạnh năm 1998 với ca khúc Bên em là biển rộng của nhạc sĩ Bảo Chấn trên bảng xếp hạng Làn sóng xanh,
đó là chưa kể sau đó cả Mỹ Linh, Hồng Nhung, Trần Thu Hà, Thu Phương,
Cẩm Vân… đều thu bài này dựa trên một bản phối duy nhất và đều được
người nghe yêu mến. Tuy nhiên chiến thắng vẻ vang cuối cùng thuộc về
Thanh Lam bởi sức ảnh hưởng của cô trên thị trường lúc đó quá lớn.
 Ca sĩ Thu Minh giành giải nhất Tiếng hát Truyền hình TPHCM vào năm 1993. Quãng đường 20 năm của cô có khá nhiều vất vả và đến bây giờ Thu Minh đang ở đỉnh cao của sự nghiệp. Công nghệ tạo hit, dù giỏi cỡ nào vẫn phải dựa vào giọng hát |
Hoặc như ca khúc Cho em một ngày
được Mỹ Linh thu âm đầu tiên cho Trung tâm băng nhạc Saigon Audio năm
1995 nhưng ít gây được tiếng vang. Phải đến ba năm sau bài hát này mới
đình đám bởi tiếng hát Thanh Lam. Nhưng cũng chính Thanh Lam, với giọng
hát khắc khoải sau một thời gian dài ngự trị bảng xếp hạng đã bị “hạ
gục” bởi Hồng Nhung bởi một liều “doping” mạnh hơn - bản phối mới chỉ
với cây guitar thùng trong phần lớn bài hát. Sau này, bản song ca Cho em một ngày trên sân khấu Dòng thời gian 3 của bộ đôi diva này lại một lần nữa gây choáng váng cho fan hâm mộ của hai người.
Chuyện
ca sĩ “giẫm chân lên nhau” cùng hát một bài xem ra khá là kém chuyên
nghiệp của nhạc Việt một thời, nhưng nó đã tạo ra một giai đoạn vàng
son, hữu xạ tự nhiên hương mà ai hát hay hơn (chuyện này thì phụ thuộc
nhiều vào cảm tính), khán giả yêu mến hơn, sức bật mạnh hơn thì bài hát
trở thành “hit” của người đó.
Nhỏ giọt
Kiếm được bài hát hay, có khả năng thành “hit”
vào album đã khó, nhưng tìm được nhiều bài hay quá, dồn vào chung một
chỗ thì lại cũng khó nốt. Mỹ Lệ là một trường hợp như thế, như cô thừa
nhận: “Cái lỗi của mình là tham nhiều bài hay để cạnh nhau quá, làm sao
mà tất cả có thể bật hết lên được, đó là kinh nghiệm lớn của tôi khi
thực hiện album, chỉ cần vài bài để tạo “hit” thôi”. Về với em và Cho nhau một nụ cười
là hai album do chính tay Mỹ Lệ thực hiện, chúng đều chứa quá nhiều ca
khúc hay đến nỗi các bài hát phải cạnh tranh nhau để thành “hit”. Có lẽ Và cơn mưa tới của cô sẽ không đình đám nếu Mỹ Lệ không được mời quay clip cho chương trình Bài hát tôi yêu 2002 và bật lên từ đấy, bỏ quên lại nhiều bài hát hay khác trong đó có ca khúc độc quyền Trái tim lỡ lầm của nhạc sĩ Lê Quang, để sau này khi hết thời hạn sử dụng riêng, nó trở thành “hit” của Thanh Thảo dù Mỹ Lệ hát bài này hay vẫn hay hơn.
“Khôn” hơn, nắm rõ luật chơi hơn trong chuyện tìm bài “hit” là Phương Thanh, khi “dứt áo ra đi” khỏi hãng đĩa Kim Lợi bởi những bất đồng, bỏ lại hàng tá bài hát có khả năng thành “hit”, Phương Thanh lao vào thử sức làm album riêng, cô cầu cứu Đức Trí - người trước đó mang đến thành công cho cô với Ta chẳng còn ai ngay khi anh còn đang du học. Nếu như được thu âm và lập tức trở thành “hit” đình đám của Phương Thanh trong năm, vực dậy tên tuổi của cô sau khi bị ông chủ hãng đĩa cũ nắm độc quyền hết những bài “hit”,
không cho phép hát trên bất kỳ sân khấu nào. Sau này, cứ mỗi một album,
Phương Thanh đều tìm mọi cách xin được bài mới của Đức Trí và đương
nhiên là chỉ bỏ một bài vào album, công thức này liên tiếp thành công
với những: Khi giấc mơ về, Vì em yêu anh, Nào có ai biết…
 Ca sĩ Đoàn Thúy Trang biểu diễn ca khúc Tình yêu màu nắng tại chương trình Bài hát yêu thích mới đây |
Vòng xoáy công nghệ tạo “hit”
Nhạc
Việt bắt đầu đi vào sự “chuyên nghiệp” cũng là lúc vai trò của nhạc sĩ,
người hòa âm, nhà sản xuất được đề cao hơn. Khán giả bắt đầu biết đến
một ca khúc thành công không chỉ dựa vào tên tuổi ca sĩ, người sáng tác
mà còn rất nhiều thứ đằng sau nó. Đây là lúc mà công nghệ “đẩy hit” bắt
đầu manh nha và lan tỏa dữ dội sau đó. Nhưng chính trong dòng xoáy mới,
cách thức tạo những bài “hit”
dựa trên chiêu trò bằng đủ mọi cách đã vô tình làm mờ đi giá trị thật
sự của ca khúc. Trong vòng xoáy ấy, có người thành công nhờ may mắn, có
người dù cố gắng hết sức vẫn không thể leo cao và tất nhiên, cũng có
người thắng thật sự. Thu Minh là một người như vậy. Sau một chuỗi dài
hát đủ mọi loại nhạc thì Chuông gió của Võ Thiện Thanh đưa cô lên một nấc thang mới và từ Đường cong
của Nguyễn Hải Phong, Thu Minh thực sự trở thành tên tuổi “hot” hàng
đầu trên thị trường. Thu Minh là hình mẫu của sự thành công từ công nghệ
tạo “hit”. Từ các bảng xếp hạng âm nhạc, online, cho đến truyền thông, scandal…, tất cả đã góp phẩn đưa nhiều ca khúc của Thu Minh lên “hit”.
Trong
vòng xoáy công nghệ này, không có công thức chung cho mọi thành công.
Ưng Hoàng Phúc sau khi rực rỡ với giai đoạn “hát như nói” thì chìm dần
vào sự lãng quên của đám đông, để trở lại, anh ra album mới và gây
scandal ồn ào với một vài nữ ca sĩ để thu hút dư luận. Dường như chưa
ép-phê lắm, anh lại tranh chấp tiền bạc với một đàn chị trên mặt báo và
tung MV mới với hình ảnh không một mảnh vải che thân để gây sốc… Nhưng
tất cả vẫn chưa đủ để giọng ca thời của 1080 trở lại đỉnh cao.
Nhưng
cũng có người may mắn hơn khi biết khéo léo chọn bài. Đông Nhi là một
ví dụ. Vốn được khán giả trẻ yêu thích với những bài hát teen pop nhưng
chưa được giới chuyên môn đánh giá cao, khi ra mini album The Singer,
ê-kíp của Đông Nhi đã dùng một chiêu khá “độc” để lăng-xê cho sản phẩm
mới. Chuyện là trong CD này của cô có một ca khúc của Đức Trí có tên Cho em một lần yêu,
đây là lần đầu tiên ca sĩ này hát nhạc của một nhạc sĩ có tiếng. Chính
anh đã giao cho cô bài này nhưng không hề hòa âm phối khí, bấm máy, thu
âm hay chỉnh sửa gì cả chứ đừng nói đến chuyện “rất hài lòng với bản
thu” như truyền thông đã loan tin. Tuy nhiên Đông Nhi bật hẳn lên với
bài hát có giai điệu bắt tai, dễ nghe. Ê-kíp của Đông Nhi thành công khi
mượn những câu chuyện bên lề để đẩy một bài “hit”, tạo sự chú ý với dư luận.
Ngoài
việc quay MV, tạo scandal, những câu chuyện giựt gân liên quan đến bài
hát để nổi tiếng, gần đây còn một cách khác mà người nổi tiếng hay áp
dụng là “tung hỏa mù” trên mạng xã hội. Trường hợp đáng kể gần đây nhất
là ca sĩ trẻ Đoàn Thúy Trang và bài hát Tình yêu màu nắng. Công bằng mà nói thì đây là một bài hát tốt, lạ tai nhưng khó để bảo rằng nó là “hit”.
Những cơn sốt ảo đánh vào tâm lý a dua của đám đông trên Facebook và
YouTube chứ bản thân Thúy Trang chưa tạo được sức sống thực sự cho bài
hát. Việc tạo “hit” ảo như thế sẽ gây khó cho chính Thùy Trang trên con đường ca hát dài hơi của mình. Tiếc thay, tạo “hit” ảo lại đang là xu thế chính của thị trường nhạc phổ thông.
-----------------------------------------------
