Cuộc thi “Tài năng trẻ sân khấu 2013” vừa kết thúc
nhưng dư vị của nó để lại không là những phát hiện mới với sức trẻ, tài
năng và sự sáng tạo mà lại bộc lộ sự khập khiễng quá lớn.
Cuộc thi tập hợp gần 20 vở diễn tham dự từ nhiều nguồn với chất lượng và tiêu chí rất khác nhau. Vở Duyên lạ hồn hoang
(được khẳng định từ hai năm trước) hay vở chèo Tấm áo bào hoàng đế (dàn
dựng từ năm 2009 đã tham gia “Liên hoan sân khấu các vở diễn lịch sử
chào mừng 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội”) được thi thố chung với những
vở kịch tốt nghiệp của sinh viên trường sân khấu. Các vở kịch thử nghiệm
như Hãy là chính mình, Xin một cái tên mang tính tuyên truyền lại đọ sức với những vở kịch ma, hài của sân khấu thị trường như Trăng máu, Thứ Sáu ngày 13, Cái số đào hoa…
Vở
chèo hay Tấm áo bào hoàng đế được đầu tư kinh phí lớn để tham gia “Liên
hoan sân khấu các vở diễn lịch sử chào mừng 1.000 năm Thăng Long - Hà
Nội” vào năm 2009 đấu với vở tốt nghiệp của nhiều sinh viên trường sân
khấu ở cuộc thi.
Gọi là một cuộc thi dành cho đạo diễn trẻ nhưng số
tuổi quy định lại là không quá 40 tuổi (và không quá 45 tuổi với những
đạo diễn có tác phẩm đầu tay). Không ít trớ trêu khi những diễn viên lâu
năm, những nghệ sĩ ưu tú dày dạn kinh nghiệm sân khấu, thậm chí có
người là trưởng đoàn hát lại thi thố cùng các sinh viên mới ra trường
hoặc sắp ra trường. Nhiều tác phẩm dự thi cho thấy các đạo diễn đã không
thoát khỏi cái bóng của những người đi trước. Hầu hết là những vở dựng
như trả bài, vay mượn những vở diễn lớn, theo khuôn mẫu cũ kỹ, sáo mòn;
rất khó tìm thấy sự tài hoa, sáng tạo, bay bổng từ các tác phẩm dự thi.
Hiếm hoi lắm trong cuộc thi có vài trường hợp là gương mặt trẻ mong muốn
giới thiệu mình với giới chuyên môn và công chúng.
Thế nên không có gì lạ khi sáng 2-5, Cục Nghệ thuật biểu diễn, đơn vị tổ chức cuộc thi “Tài năng trẻ đạo diễn sân khấu 2013”, tổ chức buổi tọa đàm “Một số vấn đề của đạo diễn trẻ sân khấu hiện nay” thì gần như những đơn vị, các đạo diễn tham gia cuộc thi chỉ “đấu tố” lẫn nhau về chuyện công bằng trong cuộc thi.
Việc cần có một sân chơi để giới trẻ làm sân khấu
thể hiện, giới thiệu, học hỏi lẫn nhau là cần thiết; tuy nhiên phải xem
xét lại tiêu chí chọn lựa thành phần dự thi. Không thể để cuộc thi là
nơi gom tất cả vở diễn với tiêu chí lộn xộn, những thành phần dự thi
với xuất phát điểm khác nhau. Tương lai mà giới sân khấu cần là một liên
hoan sân khấu trẻ thật sự, không dành cho những người đã có huy chương
hay đi kiếm huy chương. Dư luận khen chê của giới làm nghề, của khán giả
sẽ là thước đo kết quả chính xác nhất cho từng vở diễn.